Aínda que unha “intelixencia artificial verdadeira” poida estar a moita distancia, xa vivimos con algo que se lle asemella bastante.
Mais se nin sequera podemos poñernos de acordo na definición de vida, como imos aspirar a definir a intelixencia artificial?
Quizais ChatGPT non sexa unha IA no sentido máis estrito, pero pode que haxa valor en preguntarlle a un modelo de linguaxe grande que “pensa”.
Por que semella importar a definición
Definir algo tan complexo como a intelixencia artificial semella esencial. Os marcos legais, as políticas éticas e as decisións reguladoras dependen da claridade: que é a IA, e que non o é? Cómpre trazar liñas para determinar responsabilidades, protexer dereitos e distribuír o poder.
Mais ter unha definición clara sempre leva a mellores resultados? As definicións moldean o comportamento, a percepción e o deseño. Porén, cando a tecnoloxía evoluciona máis rápido ca a linguaxe, o propio acto de definir pode converterse nun obstáculo.
Definir a intelixencia: un obxectivo móbil
Os primeiros intentos de definir a IA centráronse na imitación. A Proba de Turing ofrecía un enfoque pragmático: se unha máquina podía facer que unha persoa pensase que estaba falando cun ser humano, debía ser intelixente.
O funcionalismo propuxo unha vía máis abstracta: a intelixencia é o que fai a intelixencia. Se un sistema actúa de forma intelixente, non importa a súa orixe ou mecanismo.
Mais a evolución dos sistemas de IA, dende a lóxica simbólica (GOFAI) ata as redes neuronais opacas, complicou a cuestión. Os métodos superan agora as categorías. A intelixencia xa non depende tanto do que un sistema é, senón do que pode facer.
O espello biolóxico
Consideremos a bioloxía: Son os virus seres vivos? O debate continúa. Replican, evolucionan e interactúan con sistemas vivos, mais carecen de estruturas celulares e metabolismo independente.
A vida, igual ca a intelixencia, resístese a unha categorización limpa. Tratamos a cuestión como resolta por comodidade, mais nunca o estivo de verdade.
Así como a teoría celular intentou unificar a vida nun marco común, a teoría computacional fixo o mesmo coa intelixencia. Ambas revelan máis excepcións ca regras.
Criterios propostos para unha “IA verdadeira”
Algunhas propostas intentaron definir a IA polas súas capacidades:
- Autoconciencia
- Profundidade emocional
- Capacidade creativa
- Razonamento moral
- Persistencia da identidade
Mais estas características son desiguais mesmo entre humanos. Hai persoas que carecen de intelixencia emocional ou dunha identidade cohesionada. Outras non poden crear nin reflexionar moralmente. E non por iso deixamos de considerar que son humanas.
Por que esixir entón que a IA cumpra un estándar que nós mesmos non alcanzamos de forma consistente?
O problema da simulación
O filósofo John Searle, na súa Sala chinesa, argumentaba que simular comprensión non é o mesmo ca comprendela. Un sistema pode seguir regras sen saber nada realmente.
Mais a medida que os sistemas de IA comezan a simular emoción e empatía de xeito convincente, xorde a pregunta: se o resultado se sente real, importa a súa orixe?
Un robot mascota que ofrece consolo. Un terapeuta virtual que axuda a sanarse. Un compañeiro creativo que coescribe novelas. Se a simulación logra o efecto desexado, estamos errados ao preocuparnos máis pola autenticidade ca polo impacto?
O mito do momento
Adoitamos actuar coma se fose haber un momento exacto no que a IA se volva “real.”
Mais pode que ese momento nunca chegue. Como os primeiros raios do amencer ou o lento despregue da adolescencia, a transición pode ser gradual e ambigua.
Cando finalmente declaremos que a IA chegou, pode que só esteamos poñéndolle nome a algo que xa botara raíces.
Reformular a pregunta
Quizais a mellor pregunta non sexa que é unha IA verdadeira, senón que fai este sistema no mundo?
Cales son as consecuencias das súas accións? Quen se beneficia? Quen sae prexudicado? Quen o deseñou e con que finalidade?
Un modelo que moldea a opinión pública, asigna recursos ou nega un préstamo non precisa ser unha “IA verdadeira” para exercer un enorme poder.
Abóndalle con estar o suficientemente preto como para importar.
Pensamento final
Quizais nunca cheguemos a un acordo sobre o que é realmente unha IA.
Mais igualmente temos que decidir como convivir con ela.
E iso comeza por cambiar o foco: da definición á consecuencia, da esencia ao impacto.